Ondersteuning voor familie en naasten van mensen met psychische of verslavingsproblemen

Als familie of naaste van iemand met een verslaving kan je hierdoor emotioneel, fysiek en mentaal beïnvloed worden. Als deze spanningen en problemen langdurig in de relatie of gezin bestaan, kan dit leiden tot psychische en lichamelijke klachten waarvoor hulp nodig kan zijn. Mensen die last hebben van een verslaving zijn vaak niet de enige die lijden onder de gevolgen hiervan. Verslaving is niet alleen van grote invloed op het functioneren van iemand die last heeft van een verslaving, maar ook op dat van de familie en naasten. Als je samenleeft met iemand met een verslaving dan heb je mogelijk zelf ook ondersteuning nodig. Is je partner verslaafd of heb je een verslaafd kind?

Een gokverslaving leidt vaak tot oplopende gokverliezen en het verwaarlozen van verantwoordelijkheden en relaties. Iemand die gokverslaafd is kan ook sneller een drugsverslaving ontwikkelen, volgens Indiase onderzoekers in Journal of Gambling Issues. Zo zullen de hersenen dopamine nodig hebben door de afhankelijkheid aan de roes van het gokken, wat mogelijk kan worden vervangen door de effecten van middelen als amfetaminen. Het is belangrijk om de focus niet alleen op de persoon met de verslaving te leggen, maar ook op zelfzorg voor de familieleden. Het kan emotioneel uitdagend zijn om iemand te steunen die worstelt met een verslaving.

De oudste is de AA, waar het gaat om alcoholverslaving. Er zijn ook groepen rondom roken, gebruik van medicijnen en kalmeringsmiddelen, harddrugs, eten en gokken. Bij naasten zijn er vaak vragen over het omgaan met een (gok)verslaafde. Je voorkomt terugval na behandeling staanvoordaan.nl door aanpassingen te maken in je leefstijl, een plan klaar te hebben voor uitglijders en op tijd signalen te herkennen dat het misgaat. Tijdens een behandeltraject leer je om een terugvalpreventieplan op te stellen.

Als je geïnteresseerd bent incoaching, beginnen we altijd met een kennismakingssessie. Kies je voor een sessie van 100 minuten, dan kan deze zowel online als persoonlijk bij mij plaatsvinden, wat altijd een aangename ervaring is. Ben je een familielid of vriend van iemand met een gokprobleem? Dan kan het moeilijk zijn om toe te kijken hoe iemand zichzelf in de problemen brengt. Ik leefde met veel verdriet, leugens, beloften, geldproblemen, van de ene dag op de andere. Mijn toekomst, mijn beeld van samenwonen en houden van, was compleet verloren.

Deze obsessie zorgt dat je andere zaken in het leven begint te verwaarlozen, zoals werk, hobby’s en persoonlijke relaties. Je raakt hierdoor steeds meer in een sociaal isolement. Soms is een sociaal isolement zelf ook een drijfveer om meer te gokken (vooral online), volgens de gedragsverslavingsexpert Mark Griffiths. Daarnaast is het van belang dat casino’s en online platforms verantwoordelijk gedrag stimuleren door limieten en zelfuitsluitingsmogelijkheden aan te bieden.

Ook zorgen gezonde grenzen dat je juist beschikbaar kan blijven als hulpmiddel voor het probleem in plaats van hier onderdeel van te worden. Zelfzorg kan lastig zijn als naaste bij iemand met gokverslaving. Er bestaan ondersteuningsgroepen waar je advies krijgt over hoe je ervaringen en emoties kunt verwerken.

Als partner, ouder en vriend(in) van een verslaafde ben je vaak ten einde raad. Niets lijkt jouw naaste te kunnen helpen, wat je ook probeert. Die ander lijkt onbereikbaar en het enige wat je kunt doen, is machteloos toekijken hoe iemand steeds verder afglijdt. Helemaal als er ook nog flinke financiële problemen ontstaan en het betalen van hypotheek of huur een probleem wordt. De gevolgen van een gokverslaving zijn groot voor je financiële situatie, sociale relaties en persoonlijke gezondheid.

Gelukkig zijn er in Nederland verschillende instanties die hulp bieden aan mensen met een gokprobleem. In dit artikel bespreken we waar je terecht kunt en welke vormen van hulp beschikbaar zijn. Als iemand in je omgeving psychische problemen en/of een verslaving heeft, kan dat voor jou als partner, familie of andere naastbetrokkene ook erg ingrijpend zijn. Als naaste kun je te maken krijgen met spanningen, zorgen, conflicten, onbegrip van anderen en andere (moeilijke) situaties. Het is heel begrijpelijk dat je in deze situatie behoefte hebt aan informatie en advies.

De meeste groepen blijven openstaan, ook voor mensen die een keer of vaker zijn afgehaakt. Het belangrijkste is dat mensen uit eigen beweging moeten komen en bijvoorbeeld niet door hun partner of ouders worden gestuurd. Wie niet uit zichzelf komt, blijft voor anderen onbereikbaar.

De interventie bestaat uit vijf bijeenkomsten (5-Steps) die groepsgewijs of individueel worden aangeboden. Uit (inter)nationaal onderzoek blijkt dat deelnemers die de 5-Stappen hebben gevolgd, minder stress ervaren en minder psychische klachten rapporteren 2,3. 5-Stappen staat als ‘Eerste aanwijzingen voor effectiviteit’ in de interventiedatabase van Loket Gezond Leven. Hulp om te stoppen met gokken hoeft niet meteen te bestaan uit het volgen van therapie.

Je bent zelf verantwoordelijk en daardoor wordt het herstel eigenlijk een begaanbare weg. De keuze om ergens mee te stoppen is helemaal aan jou. Daarnaast moet je ook werken aan structurele veranderingen die nodig zijn om het vluchten in een verslaving ‘overbodig’ te maken. Met de kennis en vaardigheden uit CRAFT kunnen naasten de persoon met verslavingsproblemen motiveren om te stoppen of minderen met het middelengebruik of in behandeling te gaan. CRAFT is een groepstraining (meestal 7-8 bijeenkomsten van 1,5 tot 2 uur), maar kan ook individueel ingezet worden.

Vroeger waren deze mensen in de familie of buurt makkelijker te vinden dan tegenwoordig. Een luisterend oor kan in een zelfhulpgroep gevonden worden. Maar het gaat in de groep op de persoonlijke bewustwording, de onderlinge steun en bemoediging en het sociale contact van de groep die zo belangrijk zijn in het herstelproces. Na het familiespreekuur heb je kennis van psychische problemen en verslaving. Hierdoor voel je je zekerder in de omgang met je naaste.

Een andere belangrijke strategie is het stellen van grenzen. Hoewel het verleidelijk kan zijn om de gokverslaafde te beschermen tegen de gevolgen van zijn of haar acties, is het essentieel dat familieleden gezonde grenzen stellen. Dit betekent dat ze duidelijk moeten maken welke gedragingen onacceptabel zijn en welke consequenties eraan verbonden zijn. Het stellen van grenzen helpt niet alleen om de gokverslaafde verantwoordelijk te houden, maar beschermt ook de emotionele en financiële gezondheid van de familieleden zelf. Daarnaast is het van belang dat familieleden zichzelf goed informeren over gokverslaving. Door kennis op te doen over de aard van de verslaving, de triggers en de mogelijke gevolgen, kunnen zij beter begrijpen wat de gokverslaafde doormaakt.

Tijdens deze sessies wordt gekeken naar de achterliggende oorzaken van de verslaving en wordt er gewerkt aan het ontwikkelen van gezonde copingmechanismen. De zelfhulpgroep wordt begeleid door een van de leden van de groep. Dat wil zeggen dat de gespreksbegeleiding in handen is van iemand die de problematiek van de groep uit eigen ervaring kent. De gespreksbegeleider heeft zijn probleem al voor een deel overwonnen en is daardoor in staat om te dienen als voorbeeld voor de andere groepsleden die aan het begin van het proces staan. De gespreksbegeleiders van de AGOG hebben voor deze taak meestal een specifieke training gevolgd.

• Ook het feit dat groepen geleid worden door mensen die het probleem uit eigen ervaring kennen en niet door een beroepshulpverlener, vindt men vaak vreemd.
• Ik voel de spanning als we gezamenlijk aan tafel zitten voor het eten of zo maar een film kijken, die geheel langs me heen gaat.
• Mijn gevoelens rennen van schaamte naar angst, van vechten naar onmacht.
• Het leven na een gokverslaving ziet eruit als een reis van herstel en groei.
• Een zorgverlener voert het gesprek met de cliënt en een of meer familieleden (of iemand anders die dichtbij de cliënt staat).

Verschillende behandelingen voor gokverslaving

Deze tekst biedt familieleden ondersteuning door belangrijke stappen bij het herkennen en aanpakken van het probleem aan te geven. Dit omvat open communicatie, het stellen van grenzen en het inschakelen van externe hulp zoals zelfhulpgroepen of therapie. Terugvallen worden gezien als een normaal onderdeel van het proces en er worden strategieën gepresenteerd om hiermee om te gaan.

Gokverslaving in Brabant – Hoe groot is het probleem en is er voldoende hulp beschikbaar?

Soms worden trucs gebruikt die weer averechtse reacties uitlokken. Het zijn de mensen die leven in de directe omgeving van een gokverslaafde. Ze zijn zelf niet verslaafd aan gokken, maar leven wél in de ban ervan. Evenals de gokverslaafde zijn zij hun eigen vrijheid kwijt.

Familieleden kunnen de gokverslaafde ondersteunen door hen te motiveren om deel te nemen aan therapie of zelfhulpgroepen. Het kan nuttig zijn om samen naar bijeenkomsten te gaan of om te helpen bij het vinden van een geschikte behandelaar. Door betrokken te zijn bij het proces, tonen familieleden hun toewijding aan het herstel van hun geliefde.

Zelfhulp aan gokverslaafden

Soms wordt gedacht dat mensen bij elkaar komen om elkaar te beklagen. Ook het feit dat groepen geleid worden door mensen die het probleem uit eigen ervaring kennen en niet door een beroepshulpverlener, vindt men vaak vreemd. Op dit moment mogen familieleden geen aanvraag doen voor een Wlz-indicatie. Om ervoor te zorgen dat de cliënt toch de juiste zorg krijgt, moeten familieleden de rechter vragen om mentor te mogen worden. De rechter wijst dit verzoek vaak af, omdat mentorschap te ingrijpend wordt gevonden voor alleen het ondertekenen van een Wlz-aanvraag. Bovendien kost een aanvraag voor mentorschap veel tijd en administratie.

De verleiding om te gokken: hoe ga je ermee om tijdens herstel?

Je kunt financieel herstellen na een gokverslaving door discipline, een duidelijk plan en vaak hulp van buitenaf. Schulden kunnen een barrière zijn om hulp te zoeken voor je gokverslaving, uit schaamte of omdat je denkt dat je alleen door meer te gokken je financiële problemen kunt oplossen. Het is belangrijk in te zien dat er altijd oplossingen mogelijk zijn. Probeer je zonder professionele hulp te stoppen met een gokverslaving? Besteed dan ook aandacht aan bouwstenen voor financiële stabiliteit.

Er moet behoorlijk hard gewerkt worden en de deelnemer moet dat helemaal zélf doen. Mensen die bij een zelfhulpgroep terecht komen, krijgen vaak nieuwe hoop en maken vaak een nieuwe start in hun leven. Het isolement waarin zij verkeren, wordt doorbroken. Vaak durven ze de uitdagingen van het leven dan weer opnieuw aan.

Hulp bij verslaving

Door een open en niet-oordelende houding aan te nemen, kunnen familieleden een veilige ruimte creëren waarin de verslaafde zich comfortabel voelt om zijn of haar problemen te delen. Dit kan de eerste stap zijn naar het erkennen van de verslaving en het zoeken naar professionele hulp. Je kunt als naaste iemand met een gokverslaving helpen door te begrijpen hoe je het gesprek aan kunt gaan, gezonde grenzen te stellen, en hulp te bieden waar dat kan. De juiste communicatie is het meest belangrijke als naaste zijnde. Tegelijkertijd moet je jezelf in bescherming nemen.

Het ondersteunen van iemand met een gokverslaving kan emotioneel belastend zijn, en daarom is het essentieel dat zij ook voor hun eigen welzijn zorgen. Het zoeken van steun bij lotgenoten of het deelnemen aan ondersteuningsgroepen kan hen helpen om hun eigen ervaringen te delen en te leren hoe ze het beste kunnen omgaan met de situatie. Bovendien kunnen familieleden praktische ondersteuning bieden. Dit kan variëren van het helpen bij het vinden van een geschikte behandelingsoptie tot het begeleiden naar therapieafspraken.

Ze moeten ook over het nodige lef beschikken om deze persoonlijke gevoelens te uiten. Daarnaast moeten de deelnemers eerlijk ten opzichte van zichzelf kunnen zijn. En ze moeten in staat zijn om met zichzelf geconfronteerd te worden. Rondom verslavingen bestaan verschillende zelfhulpgroepen.

Nederland neemt gokverslaving serieus en biedt diverse programma’s aan om spelers te helpen controle te houden over hun gedrag. Van inzetlimieten tot het CRUKS-register, er zijn genoeg manieren om verantwoord te blijven spelen. Als je merkt dat gokken een probleem wordt, aarzel dan niet om gebruik te maken van de beschikbare hulp.